Türkü

Türkü

Türlü ezgilerle söylenen anonim halk şiiri nazım biçimidir. Söyleyeni belli olan türküler de vardır. Halk edebiyatının en zengin alanıdır. Anadolu halkı bütün acılarını ve sevinçlerini türkülerle dile getirmiştir.

Türkü iki bölümden oluşur. Birinci bölüm asıl sözlerin bulunduğu bölümdür ki buna “bent” adı verilir. İkinci bölüm ise bentlerin sonunda yinelenen nakarattır. Bu bölüme “bağlama” ya da “kavuştak” denir. Bentler ve kavuştaklar kendi aralarında kafiyelenir.

Türküler, hece ölçüsünün her kalıbıyla söylenir. Daha çok, yedili, sekizli, on birli hece ölçüleri kullanılır.

Her konuda türkü söylenebilir. Bunlar arasında elbette aşk, hasret ilk sırayı alır. Halk arasında heyecan uyandıran olaylarla ilgili yakılan türküler bestelenir, zamanla yurdun her köşesine yayılır. Türkü, bölgelere, konularına, ezgilerine göre değişik isimler alır. Buna göre türkünün, hoyrat, oturak, kırık gibi türleri vardır. Türküleri kesin ayrıma sokmak güçtür. Bir yörede yakılan türkü diğer bir yöreye şekli ve söyleniş biçimi değişerek geçebilir. Böylece türkü halka mal olur.

Çamlığı başında tüter bir tütün
Acı çekmeyenin yüreği bütün
Ziyamın atını pazara çekin
Gelen geçen Ziyam ölmüş desinler

Uzun olur gemilerin direği
Yanık olur anaların yüreği
Ne sen gelin oldun ne ben güveyi
Onun için açık gider gözlerim


ANONİM HALK ŞİİRİNİN NAZIM BİÇİMLERİ


Örnek :

Düzenleyicisi pek bilinmez. Halkın sözlü geleneğinde
oluşup gelişir. Çağdan çağa ve yöreden yöreye içeriğinde
olsun, biçiminde olsun, değişikliklere, bozulmalara,
kırpılmalara uğrayabilir. Her zaman bir ezgiyle söylenir.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinden söz edilmektedir?

A) Tuyuğ
B)Şarkı
C) Türkü
D) Rubai
E) Gazel
                                                    (1991 - ÖYS)

Çözüm: Düzenleyicisinin biilinmemesi Anonim Halk
edebiyatı ürünlerinden bahsedildiği anlaşılmaktadır.
Her zaman ezgiyle söylenmesi, yöreden yöreye değişiklikler
göstermesi sözü edilen türün “Türkü” olduğunu
gösterir. Tuyuğ, şarkı, rubai ve gazel Divan şiiri nazım
biçimleridir ve yazanı bellidir.
                                                                Cevap C