Rus Edebiyatı: MAKSİM GORKİ (1868 - 1936)

MAKSİM GORKİ (1868 - 1936)
Rus edebiyatının ünlü yazarlarındandır. Öyküler ve romanlar yazmıştır. Küçük yaşta babasını kaybetmiştir. Birkaç ay okula gitmiş, çalışmak zorunda olduğu için okulu bırakmıştır. Çalışmaya başlayınca Rus işçi sınıfının yaşamını yakından tanıma fırsatını yakalamıştır. Bir gemide bulaşıkçı olarak çalışırken okumaya merak sarmıştır. Yoksulluk ve acıyla dolu bir yaşam sürdüğü için “acı” anlamına gelen “Gorki” takma adını kullanmıştır.
Rusya’nın çeşitli bölgelerini dolaşır. İlk öyküleri Tiflis’te bulunduğu yıllarda dergilerde yayınlanır. 1895’te St. Petersburg’da yayınlanan bir dergide çıkan “Çelkaş” adlı öykü ile ünlenir. Ardından “Yirmi Altı Erkek ve Bir Kız” öyküsü yayınlanır. Ünü hızla yayılır. Bu öyküler kadar başarılı olmayan bir dizi roman ve öykü daha yazar. İlk romanı “Foma” 1899’da basılır. Bu dönemde sağlam bir olay örgüsü kuramaması ve yaşamın anlamı üzerine uzun tartışmalara girmesi sonucu romanları başarısız sayılır. 1906’da yazdığı ve Rus Devrimi’ne adadığı “Ana” en başarılı romanıdır. 1901’de “Fırtına Kuşunun Türküsü” isimli kısa şiiri yüzünden tutuklanır.
Kısa sürede serbest kalır. 1902’de Petersburg Bilim ve Sanat Akademisi’ne üye seçilir, üyeliği tekrar geri alınır. Yayınevi kurup dergi çıkarır.
Gorki, toplumcu - gerçekçi romanın kurucusu sayılır. Eserlerinde çocukluk ve gençlik yıllarında yaşadığı acılı hayatı, Rusya’daki yoksulluk yıllarını anlatır. Zaman zaman uzun felsefi tartışmalara girerek eserlerinin sanatsal düzeyini düşürür. Betimlemelerdeki ustalığıyla keskin bir gözlemci olduğunu gösterir. Son dönem yapıtlarının hemen hepsinde devrim öncesi dönemi ele alır. Tiyatro oyunları ve anılarını kaleme aldığı eserleriyle de Rus edebiyatına katkıda bulunur.

Eserleri:

Roman:
Foma, Ana, Matveya Kojemyakin, Klim Samgin’in Hayatı, Artamonovlar, Küçük Burjuvalar, Arkadaş, Fırtınanın Habercisi, Çocukluğum

Hikâye:
Yirmi Altı Erkek ve Bir Kız, İtalya Hikâyeleri

Oyun:
Ayaktakımı Arasında, Sonuncular

Anı - Otobiyografi:
Benim Üniversitelerim, Çocukluğum, Ekmeğimi Kazanırken, Tolstoy’dan Anılar, Güncemden Yapraklar