TİYATRO

TİYATRO

Yaşanmış veya yaşanması mümkün olayların veya insan yaşamının çeşitli yönlerinin sahnede canlandırılarak oynanmasına yönelik yazılara “tiyatro” denir.

Tiyatro, dinsel törenlerden doğmuştur. Daha sonra dinden bağımsızlaşarak bir sanat hâline gelmiştir. Tiyatronun ortaya çıkışında, insanın doğa olaylarını kendi bedensel hareketleriyle simgesel olarak canlandırma çabaları yatar. Tiyatro eserleri genellikle, sahnede oynanmak üzere yazılır, ancak oynanmak için değil de okunmak için yazılan tiyatro eserleri de vardır. Tiyatrolarda bir öykü, sahne olarak ayrılmış yerlerde oyuncuların söz ve hareketleriyle canlandırılır. Tiyatro eseri, seyirciye ders vermek, onu düşündürmek, onu yorum yapmaya yönlendirmek amacını taşır. Bu bakımdan, pek çok sanatçı tiyatroyu okul olarak görmüş ve tiyatro aracılığıyla halkı eğitmeyi amaçlamıştır.

Tiyatronun Ögeleri

TİYATRO TÜRLERİ

Dünya Edebiyatında Tiyatro

Türk Edebiyatında Tiyatro

Tiyatro Terim ve Kavramları


Sıtkı Bey – (Bir garip bakışla Zekiye’nin yüzüne bakarak)
Sen kimsin?
Zekiye – (Telaşla) Âdem.
Sıtkı Bey – Adın nedir?
Zekiye – (Kendini toparlayarak) Âdem, efendim.
Sıtkı Bey – (Kendi kendine) Ne münasebetsiz hülyalar!
(Zekiye’ye) Kaleden çıkabilirsin!
Zekiye – Kalede kalmaya izin yok mu?
Sıtkı Bey – Çocuğum, ne işe yararsın ki seni alıkoyalım?
Zekiye – Vatan için öleceğim, başka ne hizmet istersiniz?
Sıtkı Bey – Sen, daha silah kullanmazsın.
Zekiye – Ben, size canımı sunuyorum; siz, bana yaşımın küçüklüğünü söylüyorsunuz. Buraya adam öldürmek için mi geldiniz, ölmek için mi? Öldürmek için ise beni de öldürün. Ölmek için ise emin olun ki sizden daha kolay daha rahat ölürüm.
                                                                   (Namık Kemal, Vatan yahut Silistre)

Tiyatronun diğer türlerden farkı 
“Görme” ve “işitme” ögeleri üzerine kurulan tiyatroda sözler ve davranışlar birbirini tamamlar, bir bütünlük oluşturur. Tiyatronun gözler önünde ve canlı olarak seyircilerin fiziksel duyularına hitap etmesi, onu diğer yazı türlerinden ayırır. Çünkü tiyatro bu özelliğiyle diğer yazı türlerinden farklı olarak somut bir nitelik taşır. Bu yönüyle tiyatro hayata en yakın, en canlı edebî türdür. Tiyatro, diğer edebî türlerden farklı olarak resim, müzik, dekorasyon, heykeltıraşlık ve mimarlık gibi güzel sanatlardan çokça yararlanır. Tiyatronun diğer farkı da seyirciye hitap etmesidir.

Örnek:

Aşağıdakilerden hagisi eski Yunan edebiyatı tiyatro yazarlarından biri değildir?

A) Aiskhylos
B) Sophokles
C) Sokrates
D) Euripides
E) Aristophanes

                                                                 (1990 - ÖYS)
Eski Yunan’da Aiskhylos, Sophokles ve Euripides trajedi
türünde; Aristophanes de komedi türünde eserler
vermiştir. Ancak Sokrates, tiyatro değil, felsefe yazarıdır.
                                                                       Cevap C