Tanzimat Sanatçıları : SAMİ PAŞAZADE SEZAİ (1860 - 1936)

SAMİ PAŞAZADE SEZAİ (1860 - 1936)

Tanzimat Edebiyatı’nın hikâye ve roman yazarıdır. Hikâye, roman, sohbet, gezi, makale türünde eserler verir. Edebiyatımıza ilk küçük hikâyeyi o getirmiştir. Hikâye ve romanlarında, halkın içinden kahramanları, kendi dilleri, çevreleri ve günlük yaşamlarıyla yansıtmıştır.

Namık Kemal’e hayranlığı, nesirde onun üslubunu benimsemesine neden olur. Ancak zamanla bu etkiden uzaklaşır, kendi üslubunu bulur. Üslubun ele alınan konuya göre değişkenlik gösterdiğine inanır.

Sami Paşazade Sezai, kısa hikâyenin kurucusu sayılır. En küçük şeylerin bile hikâye konusu olabileceğini savunur. Onun kısa hikâyeleri, küçük olayları konu edinmesi, hayatı ve insanları anlatması bakımından önemlidir. Bu yönüyle kısa hikâye alanında gerçekçi akımın öncülerinden sayılır.

Hikâyelerinde romanlarından daha güçlü bir teknik vardır. Küçük, önemsiz, şaşırtıcı konuları, olmuş olması mümkün olayları, ruh çözümlemeleriyle, doğal ve günlük konuşma diliyle işler. Şiirlerinde romantizmin, roman ve hikâyelerinde realizmin etkisi görülür.

Eserleri:

Roman:

Sergüzeşt

Hikâye:

Küçük Şeyler

Tiyatro:

Şîr (Piyes)

Hatıra:

İclal

Sergüzeşt

Bu roman, Türk romancılığında yeni bir akımın öncüsü gibidir. Yöresel gerçeklerden kaynaklanarak evrensele açılan bir nitelik taşır. Toplumcu bir gözlemle köleliğin tüm acılarını esir kız Dilber’le birlikte okura da hissettirir. Romanda Kafkasya’dan kaçırılarak İstanbul’a getirilen dokuz yaşlarında güzel bir Çerkez kızı olan Dilber’in yaşadığı sıkıntılar anlatılır.

Küçük Şeyler 

Sami Paşazade Sezai’nin hikâyelerinin bulunduğu bu eser edebiyatımızdaki küçük hikâye türünün ilk örneği sayılır.