Fransız Edebiyatı: MOLİERE (1622 - 1673)

MOLİERE (1622 - 1673)
Fransız edebiyatının en büyük komedi yazarı olan Moliere, klasisizmin temsilcilerindendir. Oyunları birçok dile çevrilmiş ve dünyanın çeşitli ülkelerinde defalarca oynanmıştır.
Babası kralın mobilya döşemecisi olan Moliere, tiyatroya ilgi duyduğu için küçük yaşta sahne hayatına atılmıştır. Seyyar tiyatrolarla ülkeyi dolaşmıştır. Paris’e döndüğünde artık onun için en verimli dönem başlamıştır. Kendi kurduğu tiyatronun hem müdürü hem oyuncusu hem de oyun yazarı olmuştur.
Moliere, kendi kumpanyasına katılan bir aktörün kızıyla evlenir. Bu evlilikten umduğu mutluluğu bulamaz. Hatta bu evlilik ona mutluluk yerine üzüntü getirir. Halk, onun evliliği hakkında dedikodular çıkarır. Çevresindekiler tarafından sürekli eleştirilir. Moliere ise bu eleştirilere, dedikodulara eser yazarak cevap vermeye çalışır. Ancak sonunda yorgun düşer. Kendi oyununu oynadığı sırada sahnede fenalık geçirir. Halk, onun gerçekten rol yaptığını düşünür, ne var ki aslında Moliere’in ölümüne tanık oluyorlardır.
Klasik dönem komedi yazarı Moliere’in en önemli başarısı, yaşadığı dönemde komediyi, günlük hayatın içine çekmesi ve yaşanan sorunlara duyarlı bir hâle getirmesi olmuştur. Karakterlerini de hep günlük yaşamda kolaylıkla rastlanır tiplerden seçmiştir. O, bütün yanlışların yanlışların, kusurların ve sorunların güldürü yoluyla düzeltilebileceğine inanmıştır.
Moliere, sadece zamanının gülünç taraflarını, küçüklüklerini anlatmakla kalmamış, daha genel karakterler çizmiş, yaşamla ilgili görüşlerini başyapıtlar hâlinde ortaya koymuştur. Her dönemde, her toplumda karşılaşılabilecek insanları derinliğine anlatmıştır. Moliere’in bu tutumu, oyunlarının birçok dile çevrilip o dillerin konuşulduğu ülkelerde sahnelenmesinde etkili olmuştur.

Eserleri:
Cimri, Tartuffe, Hastalık Hastası, Gülünç Kibarlar, Kibarlık Budalası, Kocalar Okulu, Kadınlar Okulu, Don Juan, Zoraki Tabip, Scapin’in Dolapları

Cimri 
Oyunun başkahramanı, çok zengin ama cimri bir adam olan Harpagon’dur. Harpagon’un ölen karısından olma delikanlı bir oğlu ile gelinlik kızı vardır. Bütün işlerini kendi çıkarıları üzerine kuran Harpagon, kızını sevdiği gence vermeyip zengin bir ihtiyarla; oğlunu da yine zengin bir dulla evlendirme düşüncesindedir. Böylece kendisi de oğlunun sevdiği kızla evlenecektir. Bu yüzden baba ile çocuklar arasında çetin bir mücadele başlar. Oğlunun uşağı, Harpagon’u yola getirmek için, onun paralarını sakladığı çekmeceyi çalar. Çocukların babaları Harpagon, buna çok kızar, adeta çileden çıkar. Sonunda para çekmecesini vermeleri hâlinde çocuklarının isteklerini yerine getireceğini söyler. Bunun üzerine para çekmecesini geri alır ve çocuklarının kendi istediği kişilerle evlenmelerine razı olur.

Tartuffe
Oyun, saray tiyatrosunda ilk oynandığında kilise çevresini kuşkulandırmış, Moliere’in dine saldırdığı suçlaması yapılmış ve oyunun halka açık tiyatrolarda oynanması yasaklanmıştır. Ne var ki bir süre sonra oyun halka açık tiyatrolarda da oynanmıştır. Dindar bir adam olan Orgon, kilisede tanıdığı Tartuffe’ü evine almış, evinin yönetimini de ona bırakmıştır. Orgon, çok dindar görünen Tartuffe’ün tüm söylediklerine inanır, ona körü körüne bağlanır. Hatta başka birini sevmekte olan kzı Mariane’ı Tartuffe’e vermeye kalkışır. Tartuffe, Orgon’un karısına aşkını ilan eder. Orgon’un oğlu bunu öğrenince babasına haber verir; ancak Orgon oğluna inanmaz, evini ve bütün servetini Tartuffe’e bağışlar. Çocukları, Tartuffe’ün nasıl iki yüzlü bir hain olduğunu anlasın diye babaları Orgon’u masanın altına saklarlar. Orgon, karısına karşı Tartuffe’ün meylini kulaklarıyla işitip gözleriyle gördükten sonra Tartuffe’ü kovar. Fakat Tartuffe, evin asıl sahibinin kendisi olduğunu söyleyerek Orgon’a ailesiyle birlikte evden çıkmasını söyler. Sonunda bir sabıkalı olduğu anlaşılan Tartuffe tutuklanır, Orgon’un kızı da sevdiği gençle evlenir.

Örnek:

Klasik akıma bağlı sanatçılar arasında özellikle
    I
didaktik şiir türünde ürün vermiş bir ad da Moliére’dir.
     II                                                                    III
En önemli yapıtı Fabllar’dır. Bu türdeki ürünleri
                                  IV
ondan önce Ezop denemiştir.
                      V
Yukarıdaki numaralanmış sözlerin hangisinde bilgi
yanlışı vardır?

A) l.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.

                                                               (2007 - ÖSS)

Çözüm: Klasik akıma bağlı sanatçılar arasında özellikle
didaktik şiir türünde ürün veren, en önemli yapıtı da
Fabllar olan sanatçı Moliére değil, La Fontaine’dir. Dolayısıyla
III numaralı sözde bilgi yanlışı vardır.

                                                                  Cevap C