Kişisel Hayatı Konu Alan Metin Türleri: Günlük (Günce)

GÜNLÜK (GÜNCE)

Bir kimsenin düzenli olarak, günlük olaylarla ilgili yorumlarını, bunlardan kaynaklanan o günkü anlayışlarını, düşüncelerini, üstüne tarih atarak kaleme aldığı kısa yazılara “günlük” veya “günce” denir. Günlükler ne gün yazıldığını belirtmek için tarih atılan, çoğu zaman her günün sonunda o gün olup bitenin sıcağı sıcağına anlatıldığı, olaylarla ilgili yorumlar, değerlendirmeler yapıldığı yazılardır.
Günlükler her gün yazıldığı için kısadır. Bu yazılar yazarının yaşamından izler taşır. Bu bakımdan günlükler içten ve sevecendir. Okuyucular dikkate alınmadan yazılan günlükler, özeldir. Duyguların, düşüncelerin yoğun olduğu anlarda sıcağı sıcağına yazılan günlüklerin anlatımı geliştirmede önemli bir yararı vardır. Günlükler bir deftere yazılabileceği gibi daha kullanışlı olması bakımından bir ajandaya da yazılabilir.

Türk Edebiyatında Günlük

Türk edebiyatında Suut Kemal Yetkin, Seyit Kemal Karaalioğlu ve Oktay Akbal günlüklerini kitap olarak yayımlayan sanatçıların başında yer almaktadır.
Ayrıca Oğuz Atay’ın “Günlük Bütün Eserleri”; Nihat Erim’in “Günlükler”; Fevzi Çakmak’ın “Mareşal ve Günlükleri”, Salah Birsel’in “Papağanname Günlük” adlı eserleri bu türdedir.

24 Nisan Cuma 

Otobüsteydim bugün. Bir adam bindi. Sarımsak yemiş, yanımda durmadı benim, uzağa gitti, gene de duyuluyordu ağzının kokusu. Burnumu tıkadım. 
Ben zaten inecektim, ama gideceğim yere varmamış olsam da inerdim. Çekilir şey değildi o koku. Nasıl yaparlar bunu? 

Kendi keyiflerinden başka hiçbir şey düşünmezler mi bu adamlar? Şunu bunu rahatsız edeceklermiş, umurlarında değil. Onlar sarımsağı yesin de yüzlerce kişi bundan rahatsız olsun, zararı yok! 

(Nurullah Ataç)

Günlük-Anı Farkı 

Anı ile günlük çoğu zaman karıştırılmaktadır. Günlük, adından anlaşılacağı üzere yaşanırken, günü gününe yazılır. Anı ise aradan zaman geçtikten sonra yazılır. Örneğin kişi günlüklerinden yararlanarak ileride bir anı kitabı kaleme alabilir. Günlük yazarı sadece kendisini ya da kendisini merkeze alarak çevresindekileri anlattığı hâlde; anı yazarları başkalarını anlatabilir.

Örnek:

Aşağıdakilerin hangisinde boş bırakılan yere ayraç
içindeki sözcük getirilirse tanım yanlış olur?

A) ---- yazarın herhangi bir konu üzerinde kesin sonuçlara
varmadan, kişisel görüş ve düşüncelerini
senli benli bir anlatım içinde verdiği yazı türüdür.
(makale)

B) ---- ünlü kişilerin yaşamlarını, yaptıklarını, yaşadıkları
döneme katkılarını anlatan yazı ve kitaplara denir.
(biyografi)

C) Bir kimsenin kendi yaşam öyküsünü kendisinin yazıp
anlattığı yapıtlara ---- denir. (otobiyografi)

D) Bir topluluk önünde belirli bir konuda yapılan etkili
ve inandırıcı konuşmalara ---- denir. (nutuk)

E) Bir yazarın, başından geçen ya da tanık olduğu
olay ve olguları bilgilerine, gözlemlerine dayanarak
anlattığı yazı türüne ---- denir. (anı)

                                                                          (2007 - ÖSS)

Çözüm: B, C, D ve E’deki tanımlar, aynı seçeneklerde
verilen ayraç içlerindeki yazı türleriyle ilgilidir. Ancak
A’daki tanım “makale”ye değil, “deneme” türüne aittir.
                                                                      Cevap A