Sagu

Sagu

“Yuğ” adı verilen ölüm törenlerinde, ölen kişilerin iyiliklerini ve duyulan acıları dile getiren şiirlerdir.

Kafiye düzeni koşuktaki gibidir.
Halk edebiyatındaki karşılığı “ağıt”, divan edebiyatındaki karşılığı “mersiye”dir.

Bilge bögü yunçıdı
Ajun anı yançıdı
Erdem eti tınçıdı
Yerge tegip sürtülür

Günümüz Türkçesiyle
Bilgili ve akıllı (olanların hâli) kötüleşti
Dünya onları ezip çiğnedi ve hırpaladı
Edep ve erdemin etleri çürüdü ve bozuldu
(Bu etler vücuttan sarkıyor ve) yerlere değip sürükleniyor

----------------------------

1
Alp Er Tunga öldi mü
Issız ajun kaldı mu
Ödlek öçin aldı mu
Emdi yürek yırtılur
2
Ödlek küni tavratur
Yalnguk küçin kevretür
Erdin ajun sevretür
Kaçsa takı ertilür
3
Ögreyki mundag ok
Munda adın tıldag ok
Atsa ajun ugrap ok
Taglar başı kertilür

Günümüz Türkçesiyle
1
Alp Er Tunga öldü mü
Kötü dünya kaldı mı
Felek öcünü aldı mı
Şimdi yürek yırtılır
2
Feleğin günleri çabuk geçer
İnsanın gücünü zayıflatır
Dünyadaki insanları azaltır
(İnsan) Kaçsa yine geçilir
3
(Feleğin) âdeti böyledir işte
Bundan başkası bahanedir zaten
(Felek) niyet edip ok atarsa
Dağların başı kertilir

Örnek:

Alp Er Tunga öldi mü
Issız acun kaldı mu
Ödlek öçin aldı mu
Emdi yürek yırtılur

Bu parçanın nazım şekli nedir?

A) Koşuk
B)Sav
C)Varsağı
D) Sagu
E) Semaî
                                                                 (1976)

Çözüm: 7’li hece ölçüsü ile yazılan bu şiirin, ölen Alp
Er Tunga’nın ardından söylendiği anlaşılıyor. Dil olarak
da Eski Türkçe kullanıldığına göre bu şiir, İslam öncesi
Türk edebiyatı nazım biçimlerindendir. Bu konuyu
işyeyen şiir türlerine “sagu” adı verilir.
                                                                  Cevap D