Nedim (1681 - 1730)

Nedim (1681 - 1730) 

İstanbul’da doğmuştur. Asıl adı Ahmed’dir. İyi bir öğrenimin ardından çeşitli medreselerde Müderrislik yapmıştır. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından korunan Nedim, şiirleriyle devlet büyüklerinin ve özellikle de III. Ahmed’in takdirini kazanmıştır. Patrona Halil isyanı sırasında ölmüştür. Nedim, Lale Devri denilen zevk ve eğlence döneminin şairi olarak yaşamış ve yaşadıklarını şiirleştirmiştir. Dilde ve nazım biçimlerinde yenilikler denemiş, İstanbul’un eğlence dünyasını yansıtmıştır. Dış dünyada gördüklerini, gözlemlediklerini izlenimleriyle birleştirerek bir bakıma resimleştirmiş, Divan şiirine renk ve canlılık getirmiştir. Çağının güncel yaşantısını şiirleriyle çok iyi yansıtan Nedim’in kullandığı dil, dönemin İstanbul dilidir. Şiirlerinde halk dili ve söyleyişlerini de sıkça kullanmış, hece ölçüsüyle bir türkü yazmıştır. Birçok şairi etkilemiştir.

“Mahallileşme Akımı”nın temsilcisi olan sanatçı edebiyatımızda şarkının da ilk örneklerini ortaya koymuştur. Divan şiirinin büyük şairlerinden biri sayılmaktadır. Münacaat, naat gibi dini kasideler yazmamış, hep din dışı konularda şiirler yazmıştır. Divan şiirinin yerli ve gerçekçi bir havaya bürünmesini sağlamıştır. En başarı olduğu türler gazel ve şarkılardır. Patrona Halil İsyanı sırasında (1730) ölmüştür. Nedim şiirlerini Divan’ında bir araya getirmiştir.

Örnek 1:

Nedim’le Fuzûli’yi karşılaştıran aşağıdaki yargılardan

hangisi yanlıştır?

A) Nedim, şiirinde günlük hayatı yansıtmış; Fuzuli ise bundan kaçınmıştır.

B) İkisi de kasideden çok gazelde başarılı olmuştur.

C) Fuzuli tasavvuftan esinlenmiş, Nedim tasavvufla hiç ilgilenmemiştir.

D) İkisinde de dil, çağdaşlarına göre daha sadedir.

E) İkisinin de “Divan”larından başka, “Mesnevi”leri de vardır.

                                                                                            (1984 - ÖYS)

Çözüm: E seçeneğinde verilen bilgi yanlıştır çünkü

Fuzuli’nin mesnevisi var, Nedim’in ise yoktur.

                                                                                              Cevap E

Örnek 2:

Kasidelerinde kullandığı ağır dil, gazellerinde, özellikle

şarkılarında oldukça sadeleşir. Farsça ve Arapça şiirleri

de olmakla birlikte şiirlerinin çoğu Türkçedir. Kasidelerinden

çok, yeni buluşlarla süslediği şarkı ve gazelleriyle

ünlüdür. Gazellerine, “Ma’lûmdur benim sühanım

mahlâs istemez.” diye haklı olarak övünecek derecede

kişiliğinin damgasını vurmuştur.

Bu parçada tanıtılan Divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Fuzulî
B) Bâki
C) Nedim
D) Nef’î
E) Nâbi

                                                                (1992 - ÖYS)

Çözüm: Şiirlerinde yeni buluşlar kullanan, şarkıyı Divan

şiirine kazandıran Divan şairi Nedim’dir. Diğer seçeneklerde

verilen şairler şarkı yazmamışlardır.

                                                                    Cevap C

Örnek 3:

I. Gülşehrî

II. Nefî

III. Şeyh Galip

IV. Fuzuli

Aşağıdaki yapıtlardan hangisi yukarıda verilen sanatçılardan

birine ait değildir?

A) Siham-ı Kaza
B) Mantıku’t-Tayr

C) Hayriyye
D) Hüsn ü Aşk

E) Şikâyetname

                                                                       (2011 - LYS)

Çözüm: Mantıku’t-Tayr, Gülşehri’nin; Siham-ı Kaza,

Nefî’nin; Hüsn ü Aşk Şeyh Galip’in; Şikâyetname ise

Fuzuli’nindir. Hayriye, Nabi’nindir ama soruda o verilmemiştir.

                                                                          Cevap C