Söz Sanatları

SÖZ SANATLARI

Düzyazı temelde düşüncenin tarlasıdır. Bu nedenle düzyazılarda düşünce ağırlıklı konular işlenegelmiştir. Bu açıdan düzyazılarda yalın bir anlatım tercih edilmiştir. Şiirde ise düşünceden çok duygular ağırlıktadır. Şiir, insanların duygu ve hayallerine seslenir. Duygu ve hayallerin canlı tutulması, sözlerin okuru coşturması için şairler söz sanatlarından sık sık yararlanmışlardır. Bir düşünceyi sanatlardan arındırılmış bir şekilde, düz olarak anlatmak ile söz sanatlarından yararlanarak anlatmak, kişide uyandıracağı etki bakımından aynı değildir. Örneğin bir düşünceyi söz sanatı olmadan
“Bu sabah en acımasız olan bile ağladı.”
şeklinde ifade etmekle,
“En katı yüreklinin bile bu sabah iki
Üç damla yaş kurudu solgun yanaklarında”
şeklinde ifade etmek birbirinden çok farklıdır. Bu şiirde şair “katı yürekli” sözleri ile sözcükleri gerçek anlamının dışında, mecaz anlamı ile kullanmış, ayrıca kişinin ağladığını “iki üç damla yaş kurudu solgun yanaklarında” sözleri ile daha güzel bir şekilde ifade etmiştir.
“Sana dert dökmeye yetmiyor bir gün
Kağıt bile mısralardan tedirgin
Vakit gece, kalem hasta, göz yorgun
Yazamadım, yazılmıyor sultanım”
Bu dörtlükte şair, duygularını sevdiğine anlatırken hem abartmadan (duygularını olduğundan çok gösterme) hem de kişileştirmeden (insan dışındaki varlıkları insana özgü niteliklerle aktarma) yararlanmıştır.

1 - Mecaz

2 - Mecaz-ı Mürsel (Ad Aktarması)

3 - Teşbih (Benzetme)

4 - İstiare (Eğretileme)

5 - Teşhis (Kişileştirme)

6 - İntak (Konuşturma)

7 - Kinaye

8 - Tevriye

9 - Hüsn-i Ta'lil

10 - Tecahül-i Arif

11 - İstifham

12 - Mübalağa (Abartma)

13 - Tariz

14 - Tezat (Karşıtlık)

15 - Tenasüp

16 - Leff ü Neşr

17 - Telmih

18 - İrsal-i Mesel

19 - Nida (Seslenme)

20 - Cinas

21 - İktibas

22 - Tekrir

23 - Aliterasyon

24 - Asonans

25 - Ulama

26 - Seci