Satuk Buğra Han Destanı

Satuk Buğra Han Destanı

Karahanlı hükümdarı Satuk Buğra Han X. yüzyılda İslamiyeti resmen devlet dini olarak kabul etmiştir. İslamiyetten sonra ilk teşekkül eden destan da bu hükümdarın İslamiyeti, kabulü ve yaymak için yaptığı mücadelelerin efsanelerle zenginleştirilerek anlatımıyla doğmuştur.

Destanın özeti

Hz. Muhammed Burak’ın sırtında göklere yükseldiği “Mirâc Gecesinde” gök katlarında kendinden önceki peygamberleri görür. Bunlar arasında birini tanıyamaz ve Cebrail’e bunun kim olduğunu sorar.

Cebrail

“Bu peygamber değildir. Bu sizin ölümünüzden üç asır sonra dünyaya inecek olan bir ruhtur. Türkistan’da sizin dininizi yayacak olan bu ruh Abdülkerim Satuk Buğra Han adını alacaktır.” der.

Hz. Muhammed yeryüzüne döndükten sonra her gün İslamiyeti Türk ülkesine yayacak olan bu insan için dua eder. Hz. Muhammed’in arkadaşları da bu ruhu görmek isterler. Hz. Muhammed dua eder, başlarında Türk başlıkları bulunan silahlı, kırk atlı görünür. Satuk Buğra Han ve arkadaşları selâm verip uzaklaşırlar. Bu olaydan üç asır sonra Satuk Buğra Han, Kaşgar Sultanının oğlu olarak dünyaya gelir. Satuk Buğra Hanın doğduğu gün yer sarsılmış, mevsim kış olduğu hâlde bahçeler, çayırlar çiçeklerle örtülmüştür. Falcılar bu çocuğun büyüyünce Müslüman olacağını söyleyerek öldürülmesini isterler. Annesi: “Müslüman olduğu zaman öldürürsünüz.” diyerek oğlunu ölümden kurtarır.
Satuk Buğra Han 12 yaşında arkadaşlarıyla birlikte ava çıkmağa başlar. Avda oldukları günlerden birinde kaçan bir tavşanın arkasından hızla koşarken arkadaşlarından uzaklaşır. Kaçan tavşan durur ve bir ihtiyar insan görünümü kazanır. Satuk Buğra’nın sonradan Hızır olduğunu anladığı bu yaşlı kişi ona Müslüman olmasını öğütler ve İslamiyeti anlatır. Satuk Buğra, Kaşgar hükümdarı olan amcasından İslâmiyeti kabul etmesini ister.
Kaşgar Hanı, Müslüman olmayacağını söyler. Satuk Buğra Han’ın işaretiyle yer yarılır ve hükümdar toprağa gömülür. Satuk Buğra Han hükümdar olur ve bütün Türk ülkeleri onun idaresinde İslâmiyeti kabul ederler. Satuk Buğra Han, ömrünü Müslümanlığı yaymak için mücadele ile geçirir, 96 yaşında Kaşgar’da vefat eder.